‘Voor eigen gebruik de verticale houtkliever, voor professioneel gebruik steeds de horizontale!’ Deze zwart-witbenadering gaat echter niet altijd op. De praktijk leert dat plaatselijke gewoontes nog de meeste invloed hebben op welk type kliever gebruikt wordt. Met 30 ton kracht liggend hout klieven of liever met 8 ton staand? Natuurlijk is deze beslissing in de […]
‘Voor eigen gebruik de verticale houtkliever, voor professioneel gebruik steeds de horizontale!’ Deze zwart-witbenadering gaat echter niet altijd op. De praktijk leert dat plaatselijke gewoontes nog de meeste invloed hebben op welk type kliever gebruikt wordt.
Met 30 ton kracht liggend hout klieven of liever met 8 ton staand? Natuurlijk is deze beslissing in de eerste plaats een kwestie van prijs. Er zijn echter ook nog andere aspecten die voor of tegen een bepaald systeem spreken. De keuze voor staand of liggend hangt veelal af van plaatselijke gebruiken, zeg maar hoe de voorouders het deden.
Het hout wordt gespleten door een wig die van boven naar onder duwt. Het gekliefde hout valt aan de zijkant in de vangarmen en blijft daarna in het werkbereik van de machine. De gekliefde stukken blijven min of meer zitten op de plaats waar het houtblok werd neergezet. Dit verlicht het meervoudig klieven: een gehalveerd blok kan zonder veel moeite wat worden verschoven en opnieuw verkleind. Sommige verticale houtklievers hebben een draaibaar plateau om de houtblokken op te plaatsen. In principe is de kliefdruk onbegrensd, maar in de praktijk zien we meestal een bovengrens van 20 ton. Staande houtklievers werken goed in kort hout, hout langer dan 1,80 m is niet mogelijk.
De houtblokken worden door een drukplaat horizontaal tegen een splijtwig of kruis geschoven. De drukplaat wordt door een hydraulische cilinder in- en uitgeschoven. Er zijn ook klievers waar de wig of het kruis hydraulisch verschuift en de drukplaat vast zit. Bij dit type kliever wordt het hout gewoonlijk door de stempel uit het kliefkanaal geduwd. Dit is dan nuttig als er een ster of een meervoudig kliefkruis wordt gebruikt of als het hout voorgekliefd wordt. Liggende klievers halen makkelijk kliefkrachten boven 20 ton. Een hulpstuk voor korthout zit er meestal bij. Dit type kliever is zeer geschikt voor houtlengtes van rond de 1 meter.
Bij een staande houtkliever is een laadhulp met een ketting een mogelijkheid. De ketting kan dan aan het afgezakte kliefmes worden vastgeklemd. Als men de cilinder met het kliefmes omhoog doet, wordt het houtblok eerst dichterbij en daarna recht getrokken. Liggende houtkliefmachines gebruiken hydraulische laadhulpen of laadarmen. In de praktijk en vanwege de heftigheid van het werk worden de houtblokken nog te veel met de hand bewogen, met daaraan gekoppeld een slechte lichaamshouding en vermoeide rug. Een investering in een degelijke en handige laadhulp is zijn geld dus meer dan waard.
In theorie is het mogelijk om beide types houtkliever met een kliefkruis uit te rusten. Meer dan een vierdelig kruis wordt bij een verticale kliever nauwelijks gevraagd. Bij een liggende kliever wordt er vaak een kruis met meerdere verdelingen toegepast. In de regel neemt de kliefkracht toe als het hout meer dan gehalveerd moet worden (dus in meer dan 2 delen moet worden opgesplitst). Wie grote blokken ineens in meerdere stukken wil klieven, moet ervoor zorgen dat de kliefkracht van de cilinder voldoende groot is. In principe is de snelheid waarmee de cilinder in- en uitgaat bij een horizontale en verticale kliever dezelfde. Het in- en uitschuiven van de cilinder wordt in een cyclustijd uitgedrukt, omdat de in- en uitschuiftijd bij een niet-geregelde cilinder nooit dezelfde is. Er zijn modellen met twee bruikbare snelheden: snel uitgaan met minder kracht, of een lagere cilindersnelheid met hogere kliefkracht.
Bij eender welk type kliever zijn er verschillende soorten van aandrijving. Om te beginnen zijn er de elektromotoren op 220 of 380 volt. Daarnaast kan de machine met een eigen hydraulisch systeem met olietank en aftakasaandrijving uitgerust worden of direct aan het hydraulisch systeem van de trekker worden gekoppeld. Klievers kunnen ook met benzine- of dieselmotoren worden uitgerust. Of tot slot kunnen er verschillende soorten aandrijving gecombineerd worden. Zo kan er bijvoorbeeld bij een machine met elektromotor en aftakas voor gekozen worden om in het bos de aftakas te gebruiken en op de hof de elektromotor.
Ook de afmetingen kunnen meebepalend zijn in de aankoop van de kliever. Verticale machines nemen minder grondoppervlakte in. Bij dit type kan het nuttig zijn dat je de cilinder makkelijk kunt laten inzakken, anders komt deze te hoog uit bij het transport of bij het stallen. Om de transporthoogte te beperken, zijn enkele horizontale kliefmachines telescopisch uitgevoerd.
De kleine verticale machines hebben vaak een eigen onderstel op 2 wielen. Klievers op de aftakas zijn voorzien om in het derdepunt aan te koppelen. Grotere liggende klievers met opgebouwde motor hebben soms een eigen onderstel en worden getrokken. Een driepuntsophanging is hier zelden van toepassing wegens de lengte van de machine en de daarmee verbonden hevelwerking. Het transportgewicht kan zeer verschillend zijn.
Hier lopen de prijzen ver uiteen. Er zijn reeds verticale houtklievers vanaf 1.500 euro. Dat is een basisprijs voor een machine met niet te veel toeters en bellen. Hetzelfde geldt voor een horizontale kliever waar de basisprijs rond de 7.000 euro begint. Hier kan het prijskaartje al snel oplopen tot je aan een complete brandhoutverwerkingsmachine komt. In de hobbyhandel zijn er machines met nog lagere prijzen. Hier is het uitkijken geblazen. Zijn de machines betrouwbaar? Kloppen de cijfers die de fabrikant opgeeft? Kunnen er vlot onderdelen gevonden worden? En hoe staat het met de veiligheid?
De aankoop van een houtkliever is in veel gevallen een investering voor het leven. Dan is het zinvol om de aankoopprijs te delen over zoveel jaren en een goede machine te durven kopen. Want op al die jaren zal de duurdere machine vaak de goedkoopste worden.