Met 270.000 inwoners, bijna 90.000 studenten en tal van toeristen die Gent jaarlijks bezoeken, hebben de diverse afdelingen die het openbaar domein van de stad proper moeten houden best de handen vol. De nieuwe gemeentewerf van de stad is architectonisch erg mooi en zo hoog als een kerkgebouw. Wat opvalt, is dat Gent meer en meer elektrische voertuigen aanschaft. Binnenkort staan er zelfs elektrische vrachtwagens op de koer.
De naam Gent zou afkomstig zijn van de Keltische waternaam ‘Gond’, later verbasterd naar het Germaanse ‘Gand’. In het Oudnederlands betekent ‘Ganda’ een samenvloeiing van waterwegen, en dat klopt precies met het ontstaan van de stad. Gent is namelijk gesticht bij de samenvloeiing van de Leie met de Schelde. In de zevende eeuw werden twee grote abdijen gebouwd in de stad Gent: de Sint-Baafsabdij (625 – 650) en de Sint-Pietersabdij (na 650). Gent zou eeuwenlang de belangrijkste stad van de Nederlanden zijn voor laken (gemaakt van wol), linnen (gemaakt van vlas) en katoen. Al in de negentiende eeuw had de stad de grootste vlasfabriek van Europa, vandaar ook haar bijnaam ‘het Manchester van het vasteland’.
‘Sinds 2000 besteden wij meer uit’
Op 28 september 1837 kwam voor het eerst een stoomtrein naar Gent. Vanaf 1874 waren er ook tramlijnen. Gedurende de beide wereldoorlogen had de stad weinig te lijden onder de bombardementen, zodat de vele historische gebouwen prachtig bewaard zijn gebleven in hun originele staat. Wel raakte de stad in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw in verval. Sinds de jaren negentig is de stad weer tot bloei gekomen.
Net als veel andere steden in ons land voerde de stad vroeger het meeste werk zelf uit: het proper houden, het groenwerk, en ook het onderhoud van de wegen. Sinds 2000 is de stad meer gaan uitbesteden volgens Bernd Van Wijnendaele en Benny De Cloet, respectievelijk stafmedewerker en teamcoach Regio Centrum van de Dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen van Gent. Vooral grotere herstellingen aan wegen en grotere groenprojecten worden uitbesteed aan aannemers. In 2004 nam Farys dan het beheer van het rioleringsstelsel over. De aanpak van alle werkzaamheden die de stad uitvoert, werd de afgelopen jaren steeds structureler en professioneler, aldus Van Wijnendaele. ‘Vroeger was het vaak ad-hocbeleid, dat is nu wel anders.’ De dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen werkt namelijk met heel wat applicaties, onder meer RADAR en een Wegen Informatie Systeem (WIS) om alle werken optimaal in te plannen en uit te voeren. Ook de samenwerking met andere partners, zoals Farys voor de riolering, Fluvius voor de openbare verlichting en de Groendienst van de stad zelf, loopt vlot.
De Stad Gent heeft diverse inkomstenbronnen zoals elke andere gemeente en stad in ons land. Een deel komt bijvoorbeeld via alle soorten gemeentelijke belastingen, belastingen op bedrijven en onroerende voorheffing. Maar de stad ontvangt ook subsidies van de Vlaamse overheid. Ze dient uiteraard zeer goed op haar budget en uitgaven te letten en zo effectief en efficiënt mogelijk de toegewezen middelen te besteden. ‘De uitdaging is keer op keer om met minder middelen zoveel mogelijk te doen om ons openbaar domein – de huiskamer van de stad – zo veilig en aangenaam mogelijk te houden’, aldus Van Wijnendaele.
Het Departement Stedelijke Ontwikkeling is onder meer verantwoordelijk voor het openbaar domein. Voor het beheer van het openbaar domein zijn twee schepenen bevoegd, namelijk Joris Vandenbroucke voor de wegen en Bram Van Braeckevelt voor het openbaar groen. Volgens Van Wijnendaele zet Gent momenteel in op diverse zaken, zoals meer groen in de stad, ontharden (minder stenen en asfalt) en autoluwere woonomgevingen. Verder wil de stad sluipverkeer voorkomen. De auto’s worden vooral over de grote wegen geleid. De stad zet ook in op ‘stappers’, ‘trappers’ en openbaar vervoer. Zoals iedereen weet, is Gent een echte studentenstad. De Universiteit Gent trekt zelfs wereldwijd studenten aan. En met 55.000 studenten en 15.000 man personeel heeft de universiteit een grote invloed op de sfeer in de stad.
Door de fusie van de stad met maar liefst dertien kleinere omliggende gemeenten in 1977 nam het grondgebied enorm toe. De omvang bedraagt momenteel een kleine 15.800 hectare (158 km²). Door de fusie vallen onder de Stad Gent ook gemeenten als Gentbrugge, Drongen, Wondelgem, Mendonk, Sint-Kruis-Winkel en Zwijnaarde. Een van de bekende parken waar Gentenaren kunnen wandelen is de groenpool Gentbrugse Meersen. Ook het natuurgebied Bourgoyen- Ossemeersen en De Campagne in het westen van de stad zijn goed gekend. In het zuiden van de stad is er het Parkbos, een 1.200 hectare grote groenpool. Een voorbeeld van een duurzame, groene herinrichting van een plein is Zandberg in het centrum van de stad.
Een voorbeeld van stadsvernieuwing waarbij veel rekening is
gehouden met zaken als duurzaamheid, ecologie en wateropvang is dan weer de splinternieuwe wijk Rute. Hier zijn wadi’s aangelegd in een natuurlijke omgeving, zodat het water bij hoosbuien daarin kan worden opgevangen en lokaal kan infiltreren, en dus niet rechtstreeks de riolering (over)belast. Mocht de wadi vol zijn, dan is dat geen probleem. Via een overstort en riolering loopt het water dan naar de achtergelegen Schelde.
Steeds meer centraal
In 2013 verrees een compleet nieuwe werkplaats met kantoren aan de Proeftuinstraat. Het is volgens Van Wijnendaele de bedoeling dat nog twee depots, die nu nog verspreid over de stad liggen, geïntegreerd worden in deze nieuwe centrale werkplaats. ‘In dat kader gaan Het Departement Stedelijke Ontwikkeling is onder meer verantwoordelijk voor het openbaar domein. Voor het beheer van het openbaar domein zijn twee schepenen bevoegd, namelijk Joris Vandenbroucke voor de wegen en Bram Van Braeckevelt voor het openbaar groen. Volgens Van Wijnendaele zet Gent momenteel in op diverse zaken, zoals meer groen in de stad, ontharden (minder stenen en asfalt) en autoluwere woonomgevingen. Verder wil de stad sluipverkeer voorkomen. De auto’s worden vooral over de grote wegen geleid. De stad zet ook in op ‘stappers’, ‘trappers’ en openbaar vervoer. Zoals iedereen weet, is Gent een echte studentenstad. De Universiteit Gent trekt zelfs wereldwijd studenten aan. En met 55.000 studenten en 15.000 man personeel heeft de universiteit een grote invloed op de sfeer in de stad.
Door de fusie van de stad met maar liefst dertien kleinere omliggende gemeenten in 1977 nam het grondgebied enorm toe. De omvang bedraagt momenteel een kleine 15.800 hectare (158 km²). Door de fusie vallen onder de Stad Gent ook gemeenten als Gentbrugge, Drongen, Wondelgem, Mendonk, Sint-Kruis-Winkel en Zwijnaarde. Een van de bekende parken waar Gentenaren kunnen wandelen is de groenpool Gentbrugse Meersen. Ook het natuurgebied Bourgoyen- Ossemeersen en De Campagne in het westen van de stad zijn goed gekend. In het zuiden van de stad is er het Parkbos, een 1.200 hectare grote groenpool. Een voorbeeld van een duurzame, groene herinrichting van een plein is Zandberg in het centrum van de stad.
Een voorbeeld van stadsvernieuwing waarbij veel rekening is
gehouden met zaken als duurzaamheid, ecologie en wateropvang is dan weer de splinternieuwe wijk Rute. Hier zijn wadi’s aangelegd in een natuurlijke omgeving, zodat het water bij hoosbuien daarin kan worden opgevangen en lokaal kan infiltreren, en dus niet rechtstreeks de riolering (over)belast. Mocht de wadi vol zijn, dan is dat geen probleem. Via een overstort en riolering loopt het water dan naar de achtergelegen Schelde.
Steeds meer centraal
In 2013 verrees een compleet nieuwe werkplaats met kantoren aan de Proeftuinstraat. Het is volgens Van Wijnendaele de bedoeling dat nog twee depots, die nu nog verspreid over de stad liggen, geïntegreerd worden in deze nieuwe centrale werkplaats. ‘In dat kader gaan wij volgend jaar de werkplaats herindelen en aanpassen’, zegt De Cloet. Achter het gebouw ligt de grote loods waar alle voertuigen geparkeerd worden. Aan de vele laadpalen is duidelijk te zien dat de stad voor de eigen diensten steeds meer inzet op elektrisch rijden. Ze schafte in 2000 haar eerste elektrische voertuig aan en volgens De Cloet wordt inmiddels de tweede generatie voertuigen (met een grotere actieradius en meer trekkracht) aangeschaft. Zo staan er in de loods nog enkel Renault Kangoo’s van de eerste generatie elektrische voertuigen.
Wat ons meteen opvalt, is een gedeelte in de loods met los zand en veel straatstenen overal. Wat staat daar te gebeuren? Van Wijnendaele: ‘Wij hebben hier een proefopstelling geplaatst voor praktische examens voor toekomstige plaveiers. Wij hebben een tekort aan plaveiers, geïnteresseerden kunnen zich dus steeds aanmelden bij ons.’ Even verderop in de stadsgarage staan vier elektrische Goupil G4-wagentjes. Die werden aangekocht tussen 2018 en 2021. De wagentjes met een laadvermogen van duizend kilogram en een aanhangergewicht van 1.400 kilogram bevallen zeer goed. Ze zijn uitgerust met ofwel fietspadstrooiers (winter) ofwel een hogedrukreinigingsinstallatie (zomer).
Deels zelf, deels uitbesteden
Eigen medewerkers van de Groendienst voeren quasi alle groenwerkzaamheden op het openbaar domein zelf uit, zowel het reguliere groenonderhoud als de (her)aanleg van groenvoorzieningen. Externe aannemers verzorgen alleen enkele specifieke beheerwerken, zoals het maaien van bermen, het scheren van hagen en het snoeien en kandelaren van bomen. Bij de dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen gebeurt het regulier onderhoud (herstel van voetpaden, verkeersborden, straatmeubilair) ook door eigen personeel, dat ook een deel van de kleinere voetpad- en fietspadvernieuwingen doet. Aannemers staan dan weer in voor grote voetpad- en fietsvernieuwingen, vernieuwingen van toplagen in asfalt en integrale heraanlegprojecten.
Het departement Facility Management (FM) verzorgt het onderhoud van alle voertuigen bij de Stad Gent. Het bepaalt welke voertuigen wanneer vervangen moeten worden en regelt de herstellingen aan de voertuigen. Dat gebeurt in de centrale garage van FM bij de haven van Gent. De herstellingen aan kleinere machines worden uitgevoerd door mecaniciens van de Groendienst. Samen met de eerste generatie elektrische voertuigen, de Renault Kangoo’s, heeft de stad een vloot