Stel je een rijdend interventievoertuig voor dat zich in een mum van tijd kan transformeren in zowel een vervoermiddel als een kraan of een hoogtewerker. Frederik Vanderbeken uit Deinze droomde hier al jaren van en bracht hiermee zijn passie voor groen, technisch tekenen en mechanisatie samen. Samen met zijn vrouw Leen, zijn rechterhand in het […]
Stel je een rijdend interventievoertuig voor dat zich in een mum van tijd kan transformeren in zowel een vervoermiddel als een kraan of een hoogtewerker. Frederik Vanderbeken uit Deinze droomde hier al jaren van en bracht hiermee zijn passie voor groen, technisch tekenen en mechanisatie samen. Samen met zijn vrouw Leen, zijn rechterhand in het bedrijf, bracht hij zijn schetsen tot leven. Intussen draait de boomveltruck al anderhalf jaar mee in het bedrijf en we zijn benieuwd naar de omzetting van theorie in praktijk.
Frederik Vanderbeken: ‘Ik deed als landbouwerszoon van jongs af aan een vakantiejob bij Hydro-Jet Hellebuyck in Tielt. Dit bedrijf doet zowel industriële reinigingen als mesttransport. Uniek was dat ze hier in die tijd quasi alle machines binnenshuis ontwikkelden. Daar had ik de microbe om zelf creatief te zijn en hard te werken te pakken. Ik volgde eerst een graduaatsopleiding elektromechanica en aanvullend een opleiding voor industrieel ingenieur. Deze hogere studie maakte ik niet af, maar ik ging wel aan het werk als technisch tekenaar op een studiebureau bij Stevens Composit Trailer in Lokeren. Daar kreeg ik onmiddellijk de kans om in 3D opleggers te ontwerpen. Later ging ik nog aan de slag bij Inkonox waar ik allerlei inox constructies mocht ontwerpen.’
Leen: ‘Beiden zijn we afkomstig uit een landbouwersfamilie. Hard werken hebben we met de paplepel meegekregen. Het lag dan ook voor de hand dat we in 2003 onze hoeve kochten met in het achterhoofd er ooit een bedrijf te starten.’
Ondernemen zit in de genen
Frederik: ‘Naast mijn werk bij Inkonox was ik ook actief bij mijn schoonbroer Kris Dewaele in de vlassector. Daar zag ik potentieel in de toen nog ongekende vlaslemen. Zo ontstond in 2004 mijn eerste zelfstandige activiteit als verdeler van vlaslemen als strooisel. We deden ook de nodige investeringen in vervoersmiddelen om het product bij de klant te krijgen.’
‘Toen kort nadien een brandhouthandelaar in de buurt stopte, was dit dé opportuniteit. We ontwikkelden zelf machines voor brandhoutproductie en bouwden een nieuwe loods voor de stockage van vlaslemen en brandhout. We kochten onze eerste Merlo (P41.7), een Roagna-containerchassis en een 30m3-container. De Merlo draaide van in het begin meer dan 1.500 u/jaar. We voerden het brandhout en de vlaslemen ermee rond en gebruikten deze op het bedrijf om stammen mee te verhandelen en te verzagen. Voor het verzagen met de Merlo hadden we samen met JBM een grote boomgrijper (2,5 m opening) met een Hultdins-zaagkop ontwikkeld. Om deze zaagkop optimaal te laten renderen had ik hiervoor ook de Merlo hydraulisch omgebouwd en versterkt.’
Leen: ‘Wat Frederik typeert, is dat hij blijft innoveren. We kochten onlangs een boomtrailer bij ATS Rauw en testen momenteel om te versnipperen in 5m3- bigbags. De bedoeling is deze dan vlot mee te nemen met de boomveltruck en zo een tweede transport uit te sparen.’
Stijgende vraag naar machinale vellingen
Frederik: ‘Op een dag kwam dan de vraag van een buurman of we met onze machines een boom wilden vellen. De buur was zeer tevreden van de efficiëntie en dat verspreidde zich als een lopend vuurtje. Zo hebben we een mooie start gehad in snoei- en velwerken, zowel klimmend als machinaal. Dit overtuigde ons om verder te innoveren in de machinale vellingen en zo zijn we in 2020 gestart met de productie van onze boomveltruck.’
‘Na aankomst werd de vrachtwagen volledig uit elkaar geschroefd, een investering die dus niet onmiddellijk terugkomt. Op dat moment was het wel even op de tanden bijten, maar het was zeker de moeite waard. De opbouw zelf heeft ongeveer een jaar geduurd. Het kiezen van de juiste machines en partners heeft wel veel tijd in beslag genomen. Mijn eerste ontwikkeling was zelfs op een landbouwonderstel van het merk Vredo. Je test, merkt op en past het weer aan zodat je op een gegeven moment exact krijgt wat je nodig hebt.’
Ondertussen is de boomveltruck anderhalf jaar in gebruik. Hij is speciaal ontwikkeld als dienstverlenend voertuig om zowel bij eigen klanten als in onderaanneming grote of moeilijk bereikbare bomen heel efficiënt machinaal te snoeien of te verwijderen.
Leen: ‘We hebben ongeveer drie maanden fulltime met elkaar samengewerkt. Het is zware arbeid en op het einde van de dag was het kwestie van zo snel mogelijk in slaap te vallen in de zetel (lacht). Hout klieven hier op het depot of takken door de hakselaar steken op verplaatsing: ik doe dat met veel plezier en geniet dan echt van de buitenlucht. Maar soms doet het goed om er even uit te zijn en daarom ga ik nog halftijds werken in de zorgsector. Ik heb het nodig om af en toe mijn eigen ding te doen. Laten we zeggen dat ik momenteel het grootste deel van de administratie voor mijn rekening neem in combinatie met de sociale media en de website. Kortom: ik doe alles wat nodig is om de boomveltruck en onze andere diensten in de kijker te zetten. Offertes maken of werken gaan bekijken doen we vaak op zondag of combineren we met een daguitstap: het aangename aan het nuttige koppelen.’
Frederik: ‘We merken dat het vooral naar veiligheid toe niet evident is om ergens alleen te werken. We hebben altijd al voornamelijk met onderaannemers gewerkt, maar zij hebben een eigen agenda, dus het is niet altijd evident naar planning toe. Sinds kort hebben we Lukas in dienst. Hij is gemotiveerd, wil leren en wil zelf een meerwaarde zijn. We willen hem die kans geven. Hij volgt de nodige opleidingen en met de nodige ondersteuning zal hij 100% kunnen meedraaien als het drukke seizoen weer start.’
Leen: ‘Men mag ons contacteren voor alle boomwerken. We snoeien, vellen, versnipperen, frezen wortels uit, klepelen … Met ons gevarieerd machinepark doen we er alles aan om elk werk efficiënt aan te pakken. We hebben dan ook al meer dan vijftien jaar ervaring. Het hout proberen we maximaal te valoriseren. Stammen worden verhandeld of verwerkt tot brandhout. Het zaagsel en de snippers gaan naar de vezelplaat- of papierindustrie, worden gebruikt als bodembedekker of gaan naar de biomassa. We proberen zo weinig mogelijk afval over te houden. Echt de cirkel rond maken wat betreft de verwerking van het hout. Onze focus blijft wel liggen op de risicovellingen.’
Frederik: ‘Eigenlijk wel goed. Iedereen heeft zijn specialiteit hier in de buurt. Nog sterker samenwerken zou een win-winsituatie zijn voor iedereen. We willen echt werken op de b2b met andere professionals, samenwerken met instanties die werken op moeilijke vellingen. Dus daarin zijn we niet echt concurrenten van de doorsnee bosbouwers. Voor- of najaarsstormen zullen vaker voorkomen. Dit heeft grote gevolgen voor onze planning. Een boom die op een huis ligt, kan je niet zomaar afzagen. Dat moet echt gecontroleerd gebeuren met de juiste machinale ondersteuning om de schade te beperken. Bomen die tegen of tussen elektriciteitsdraden gegroeid zijn, moeten bijvoorbeeld ook gecontroleerd gedemonteerd worden. Daarin zijn wij dan gespecialiseerd.’
Machinepark on point
Frederik: ‘Door de jaren heen hebben we een groot en gespecialiseerd machinepark kunnen uitbouwen. Allereerst kochten we onze Merlo 45.11 met velkop. Een ander hebbeding is de 75pk-stronkenfrees van Predator op rupsen, aangepast met een 8-tons lier die kan winchen met 70 meter kabel op 5 km per uur: snel genoeg om een boom dynamisch te vellen. Daarnaast een FAE-bosfrees. Voor de verwerking van het hout hebben we een 40cm Taifun-kliever. Deze hebben we standaard gekocht via JBM. Onze 80-tons zware kliever voor stamdiameters tot 1,2 m (met tot 4, 8, 12 of 24 messen) hebben we volledig op maat laten maken door S&Ü uit Duitsland.’
Verder beschikt Frederik over een compacte 4×4-vrachtwagen van 7,5 ton van het merk Fuso en een Vermeer 1200-hakselaar. Daarnaast een Mecalac- rupskraan die hydraulisch werd omgebouwd, een TMK-knipper type 300 en
de Intermercato 7-vingergrijper. Zelfs de Giant-skidsteer werd aangepast met een BMG-boomgrijper uit Amerika voor ‘tiny forestry’.
De kers op de taart is de Volvo-boomveltruck met twee verschillende opbouwen: enerzijds de plateau-opbouw om machines en boomstammen te vervoeren en anderzijds de kraanopbouw van Palfinger om te demonteren met Mecanil SG280-velkop. Deze kan uitgebreid worden met een hoogtewerkerskooi van Ferrari. ’
Frederik: ‘Bij iedere machine zoek ik specifiek uit wat de machine kan en wat ik nodig heb. Onze stukken halen we vaak zelf af zodat we ze kunnen monteren. Ons onderhoud doen we zo veel mogelijk zelf. Als we echt leidingen moeten persen of vervangen waarvoor we naar een specifieke monteerder moeten gaan, dan gaan we daarmee naar Patrick De Schepper of de Ponderosa. Ik laat liever geen machines achter en wil er ook zelf aan meewerken tot het klaar is. Je hebt soms twee machines die er identiek uitzien, maar de ene is specifiek gemaakt voor een bepaalde doelgroep terwijl de andere dan meer kan. Alles zit hem in het prijskaartje, de levensduur en de kwaliteit. Voor mij is het belangrijk dat een machine zo efficiënt mogelijk kan ingezet worden in naargelang de noden van het werk. Ik heb zo goed als al mijn machines aangepast en enkele machines ontsnapten eraan omdat de werking al optimaal was. Onze Merlo is uitgerust met een PTO achteraan zoals bij een landbouwtrekker. De hele reductiekast hebben we verwijderd en er een afzonderlijke tweede pomp opgezet. Verder werden nog een afzonderlijke olietank en koeler toegevoegd, enkel voor het zagen. Het resultaat maakt dat hij tijdens het werk zaagt met 200 liter bij 350 bar. Iets heel unieks.’
Leen: ‘Kortom, ik weet dat als Frederik beslist om een machine aan te kopen, hier de nodige tijd over gegaan is.’
Frederik: ‘Bij het ombouwen van onze Merlo hebben we wel ondersteuning gekregen bij De Lille zodat we het mochten en konden aanpassen. Het echt aanpassen doen we natuurlijk zelf in samenwerking met onze vaste dealers.’
Frederik: ‘Dit is de enige verreiker zonder poten die zijn arm omhoog kan uitschuiven zonder te kantelen in het bos. Je zit met stabilisatiestangen waardoor je je voertuig altijd pas kan zetten. Ook zit ik voor- en achteraan met asblokkeringen. Bovendien kochten we in 2006 onze eerst Merlo, waarmee we reglementair tot 23 ton konden trekken op de weg. Daarom en omwille van het motorvermogen van 140 pk hebben we toen voor een Merlo gekozen.’
Een zelfontworpen all-in-one interventievoertuig
Frederik: ‘Door onze ervaring in de bosbouw konden we de zwaktes in de sector aanwijzen en hierop dan nieuwe kansen uitwerken. We vermoeden dat er de komende jaren nog veel veranderingen in het klimaat zullen plaatsvinden althans zeker bij de bomen. (cfr. de recente zomerstorm in Noord-Nederland). Dit prikkelt mij, en ik merk ook dat de standaardmachines niet altijd voorzien zijn op noodsituaties. Ik ging met het idee aan de slag om dit allemaal samen te voegen in één machine. Na jaren bloed, zweet en tranen werd onze 8×6 offroad vrachtwagen met wisselsysteem werkelijkheid. Als je puur naar tijd zou kijken dan heb je 10 minuten nodig om met een roterende verreiker een stuk hout neer te leggen. Met andere woorden: het afzagen, naar de grond brengen en terug naar boven. Door het knikpunt halen we een tijd van een minuut en half. Bovendien hebben we een bereik van 36 meter hoog, ook als hoogtewerker. Wanneer je de boomveltruck vergelijkt met een roterende verreiker of standaardkraan, zie je dat de machine daar 50-60 liter olie per minuut krijgt met een druk van 150 tot 200 bar boven in de velkop. Dan is onze zaag op de boomveltruck wel iets heel unieks met ongeveer 100 liter per minuut bij 350 bar.’
Specificaties
Frederik: ‘Aangezien we over heel België zitten tot in het noorden van Frankrijk moet de verplaatsing ook snel gebeuren. Vandaar ook de keuze voor het 8×6- onderstel. De vrachtwagen is 2,55 m breed, 9,32 m lang en 4 m hoog met een Euro 6-motor. Afhankelijk van de opbouw zit je met een tarragewicht tussen 17.511 kg en 25.919 kg.’
Samenwerking met VLAIO
Frederik: ‘We hebben voor de boomveltruck een studie gedaan in samenwerking met het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen. We moesten een dossier opstellen waarmee we dan een jury moesten overtuigen dat we wisten waarover we praatten. Een project waar je al jaren aan werkt, dat ken je door en door en daar ga je ook voor door het vuur. Het staat volledig op punt.’
Leen: ‘Het werd ons door onze boekhouder aangeraden. Zo hebben we voor deze investering uiteindelijk een deel subsidies gekregen. VLAIO heeft ons tijdens het traject volledig begeleid waardoor we nu de perfecte machine hebben. Het
was echt wel een heel groot project. Wat op papier werkt, werkt daarom nog niet in de praktijk. Het is een proces van vallen en opstaan geweest, maar als we kijken naar het eindresultaat zijn we er heel trots op.’
Leen: ‘We hebben een geheimhoudingsovereenkomst opgesteld met alle betrokken partijen wat betreft de boomveltruck. Onze opbouwer gaf zelf aan dat dit een eenmalig project was voor hem. Oef! De volledige ontwerpen zijn natuurlijk wel onze eigendom.’
Frederik: ‘Door de klimaatverandering is er meer nood aan het snoeien, verwijderen of vervangen van bomen. Je zag ook dat er in juni meerdere nieuwsberichten waren over het ‘sudden branchdrop- syndroom’, over takken die van bomen afvielen, door de droogte. Daarnaast zal in de toekomst, door de opkomst van glasvezelkabels, het ongecontroleerd vellen van bomen in bevolkte gebieden tot het verleden behoren. Deze kabels dienen voor het transport van onder meer het 5G-netwerk en kunnen niet tegen de zware trillingen van vallende bomen, dus moeten ze machinaal en stapsgewijs gedemonteerd worden. Als we kijken hoe onze noorderburen het beheer van bomen aanpakken dan is dat iets waar we mijns inziens in België nog veel van kunnen leren. In Nederland werkt men met een boombeheerplan. Men snoeit preventief bij het opvolgen van de staat van de wegen. Volgroeide bomen worden rapper vervangen. Uiteraard moet er ook gekeken worden naar de bomen zelf en of er alternatieven zijn om ze toch in leven te houden, zeker als ze een toekomst hebben om veteraan te worden. We zijn zeker benieuwd waar het de aankomende jaren naartoe zal gaan. Wij zijn er alleszins klaar voor.’§