Zwarte algen

24 juli 2025

Het is lang droog geweest en vele greenkeepers en groundsmen zitten zowat aan de limiet van water geven. Nu is er een nattere periode en ik heb op verschillende sportvelden en greens al zwarte alg gespot. Vandaar dat ik het eens interessant vond om jullie wat meer inzicht te geven over de zwarte alg.

Zwarte alg (engelse benaming: black algae) is een type bacterieachtig micro-organisme dat behoort tot cyanobacteriënfamilie. Het lijkt op een schimmel of zwarte vlekken op oppervlakken. In gazons, golf- en sportterreinen vormen ze vaak donkere, slijmerige plekken tussen of op het gras.
Cyanobacteriën zijn bacteriën die fotosynthese uitvoeren. Ze komen vooral voor in vochtige, compacte en slecht verluchte bodems met organisch materiaal en maar weinig concurrentie van ander bodemleven. Zoals ik al aangaf doen ook deze algen aan fotosynthese en nemen koolstofdioxide uit de lucht om te kunnen groeien. 

Door de energie uit het zonlicht te halen zetten ze de koolstofdioxide om in koolhydraten en creëren ze zo de bouwstenen voor nieuwe algencellen. Hun splitsing gaat razendsnel: één cel deelt zich in twee, twee worden er vier, vier worden er acht, enz… Zolang de gewenste vochtigheid en temperatuur er is koloniseren ze in een mum van tijd en nemen ze zo de hele grasmat in.

We hebben als greenkeepers/ groundsmen de laatste maanden vaak minder frequent durven beluchten uit schrik om de toplaag of bodem te snel te laten opdrogen. We wilden onze geliefkoosde mat zo vochtig mogelijk houden. Wanneer je op dit moment toch zwarte algen zou hebben, dan kunnen de volgende punten de oorzaak zijn:

• Overmatig vocht of slechte afwatering
• Bodemverdichting door te intensieve betreding of machinaal werk
• Te weinig beluchting
• Slechte drainage
• Laag organisch stofgehalte met een slechte microbiële balans
• Te zure bodems
• Te veel schaduw (algen gaan minder snel uitdrogen en hebben meer kans op overleving)
• Overmatig stikstofgebruik of een onevenwichtige bemesting

Wanneer je zwarte algen hebt en er niets zou aan doen, kunnen de gevolgen zeer drastisch worden voor je grasmat. Het gras zal verstikken door zuurstofgebrek omdat de alg het oppervlak inneemt en dus de transpiratie blokkeert. De bodem wordt glad en slijmerig waardoor dus ook een slechte beworteling plaatsvindt. Het zal de spelkwaliteit negatief beïnvloeden.

Preventieve oplossingen:

• Regelmatig vertidrainen (desnoods fijne pen beluchting of zelfs een topbeluchting)
• Regelmatig een topdressing uitvoeren (dustbezanding); dit om de porositeit te verhogen 
• PH op peil houden, zorg dat je tussen een pH van 5,5 en 7 blijft (zwarte alg houdt van zure bodems)
• Gebruik bodemverbeteraars om de bodemstructuur te optimaliseren (let op met compost; zie artikel in eerdere blogs)
• Stimuleer gunstig bodemleven door toediening van bodemschimmels en bacteriën (thrichodermae, bacchilus, protozoa, mychorrizae)
• Let op met stikstof gebruik, werk met uitgebalanceerde meststoffen
• Zorg voor meer licht en luchtdoorstroming

Curatieve oplossingen:

• Mechanisch verwijderen door wiedeggen, verticut of intensief te borstelen; door de algen te breken gaan ze sneller uitdrogen. Daarna bezanden om de snedes te vullen met zand zodat de algen onderbroken worden
• Ijzersulfaat en kopersulfaat drogen uit, maar let op want bij regelmatige inzet van deze producten beschadigen ze ook nuttige micro-organismen
• Sproei met bacteriemengsels om het biologisch evenwicht te herstellen
• Gebruik een pen beluchting

• Vermijd hoge stikstofgiften

WIST je dat?

• Cyanobacteriën al meer dan 3 miljard jaar oud zijn? Ze waren waarschijnlijk de eerste op aarde die zuurstof begonnen te produceren via fotosynthese en hebben zo de basis gelegd voor een complex leven
• Cyanobacteriën eigenlijk geen algen zijn? Ze worden wel zwarte alg of blauwgroene alg genoemd maar zijn eigenlijk bacteriën met fotosynthetische eigenschappen
• Langdurige noordenwind of oostenwind hun bloei kan stimuleren? Omdat dit zorgt voor droge bovenlagen en koudere wortelzones, waardoor de sapstroom en dus ook de groei van de grasplant vertraagt. Cyanobacteriën nemen dan over.