Bij GreenTechPower zijn we al lange tijd gewoon om machines te testen. Deze keer kwam de vraag niet van een constructeur, een invoerder of onszelf, maar wel van een gemeentebestuur. De bedoeling was niet om een machine gewoon even te testen, maar wel om één seizoen lang achter het stuur van een Vandaele- bermmaaier met […]
Bij GreenTechPower zijn we al lange tijd gewoon om machines te testen. Deze keer kwam de vraag niet van een constructeur, een invoerder of onszelf, maar wel van een gemeentebestuur. De bedoeling was niet om een machine gewoon even te testen, maar wel om één seizoen lang achter het stuur van een Vandaele- bermmaaier met zuigwagen plaats te nemen. De uitdaging sprak ons aan, en op deze manier waren we één seizoen lang te vinden langs de Halse wegen, samen met enkele collega’s die actief zijn in de land- en tuinbouwsector.
Stad Halle had dit voorjaar geen chauffeur meer voor de eigen maaicombinatie, bestaande uit een Deutz-Fahr 6180 met opgebouwde Vandaele Pro 680 All Position MZ en Jumbo Max-zuigwagen. Stijn Garain, de Clusterverantwoordelijke Groen, Wegen & Netheid van Halle, legt uit: ‘Tot voor vijf jaar werd het gras langsheen onze wegen gemaaid door een plaatselijke loonwerker en volgens een vast plan: alle bermen moesten twee keer per jaar (na 15 juni en na 15 september) gemaaid worden. We speelden al een tijdje met het idee om selectiever te maaien door middel van een aangepast bermbeheer, en om het maaisel beter te valoriseren. Binnen dat kader werd dan uiteindelijk in 2017 overgegaan tot de aankoop van een eigen maaicombinatie. Omdat de groendienst al werk genoeg had, werd toen beslist om dit bij de evenementenploeg onder te brengen. De combinatie met de evenementen leek ons haalbaar… tot na de covidperiode. Heel wat uitgestelde evenementen vonden dan tegelijkertijd plaats en op deze manier geraakte het bermbeheer beetje bij beetje in de problemen.
Begin dit jaar werd duidelijk dat we een oplossing moesten zoeken. Omdat we zowel in landelijk als verstedelijkt gebied moeten werken, hebben we contact gezocht met mensen die gewoon waren om met tractoren te rijden. Uiteindelijk hebben enkele plaatselijke landbouwers en werkkrachten uit de landbouw zich aangeboden. Na een eerste seizoen kan ik wel zeggen dat het een fijne samenwerking was, mede dankzij hun grote flexibiliteit en het feit dat ze gewoon zijn om met dergelijke machines om te gaan, maar ook door hun kennis op technisch vlak!’
De gemeente Halle telt circa 92 kilometer bermen die in verschillende fases gemaaid worden. Na de veiligheidsmaai, waar een eerste strook overal gemaaid wordt, zal de rest van de bermen volgens vier verschillende fases één of meerdere keren per jaar worden gemaaid, al dan niet op de volledige breedte. Deze maaifases worden vastgelegd in functie van het biotoop en het potentieel.
Al het groenafval afkomstig van het maaien van deze bermen wordt vervolgens opgeladen richting verwerking bij Brussels Compost, om er compost van te maken. Op deze manier draagt deze activiteit een steentje bij aan een lokale en circulaire economie met hergebruik van de natuurlijke grondstoffen. In het verleden werden ook testen uitgevoerd om dat bermgras te gebruiken als grondstof voor biogas, maar de mogelijke verontreinigingen (blikjes, plastic enzovoort) evenals een hoger aandeel zand in het geheel hebben ervoor gezorgd dat deze piste werd verlaten.
De maaiarm Pro 680 All Position maakt het mogelijk om rechts van de tractor te maaien, met een maximaal bereik van 6,80 m. De arm kan 120 graden naar voor bewegen (tot de transportpositie), en 15 graden naar achter (daardoor is er ook een bescherming bij een eventuele botsing met een obstakel). Om een optimale stabiliteit te bekomen zal een cilinder het pendelen van de vooras automatisch blokkeren als de arm ver uitgestrekt wordt. De stad Halle koos voor de uitvoering met een klepelmaaier met een werkbreedte van 1,50 meter. De invoervijzel achter de klepelmaaier maakt het mogelijk om het gras naar de opvangbuis te leiden. De constructeur rustte de invoervijzel uit met een omkeermechanisme. Mocht er bijvoorbeeld een stukje hout niet door de vijzel geraken, dan kan deze vanuit de cabine omgekeerd draaien om deze verstopping te verhelpen: bijzonder handig en tijdbesparend! Een krachtige ventilator zorgt ervoor dat het gras dan opgezogen wordt en vervolgens in de zuigwagen met een inhoud van 20 m3 terechtkomt. Dit is de kleinste uitvoering van Vandaele. Deze zuigwagen is ook verkrijgbaar met een ‘grote’ losdeur, waardoor de inhoud met 5 m3 toeneemt, of zelfs met een langer onderstel, opnieuw met ‘kleine’ of ‘grote’ losdeur, goed voor een inhoud van respectievelijk 30 of 35 m3. Dankzij de ‘kleine’ zuigwagen blijft de totale lengte van de combinatie van de stad Halle vrij kort, waardoor deze ook wendbaarder is in drukkere gebieden, zoals woonwijken.
Om het werk van de chauffeur te vergemakkelijken rustte Vandaele de maaiarm uit met een aantal automatische functies. Zo zorgt de ALC (Automatic Level Control) dat de draaikrans waterpas blijft. De APC (Automatic Position Control) zorgt ervoor dat de maaikast haaks blijft ten opzichte van de tractor, ongeacht de positie van de maaiarm zelf. Deze functie is bijzonder handig als een stukje berm tussen twee verlichtingspalen bijvoorbeeld in één keer gemaaid wordt, door aan het einde van elke werkgang terug een stukje achteruit te rijden en de maaiarm ‘één werkstrook verder’ te verzetten. Verder is deze maaiarm uitgerust met de ARC, of rotorstop in transportpositie. De rotor wordt bovendien ook automatisch stilgelegd als de chauffeur zijn stoel verlaat, of als de druk in de olieleidingen te hoog oploopt omdat de rotor geblokkeerd is. Een laatste automatische functie is de AHC (Automatic Heat Control), die ervoor zorgt dat het hydraulisch systeem niet oververhit geraakt.
Tijdens de eerste dagen was het vooral de kunst om met de machine te leren werken, om de plannen met de aangeduide maaiwerkzaamheden te verkennen, en om uiteindelijk efficiënt aan de slag te gaan. De maaiarm wordt volledig bediend door middel van een joystick. In het begin vraagt het wel wat gewenning, maar eens we alle bewegingen onder de knie hadden, bleek de bediening toch vrij intuïtief. Naast de ergonomische joystick zorgt de terminal voor de nodige informatie en het inschakelen en stilleggen van de klepelmaaier en de invoervijzel die het gemaaide gras naar de opvangbuis leidt. Onder droge omstandigheden vreet de klepelmaaier zelfs erg hoog gras of dichtbegroeide vegetatie probleemloos op. In nattere omstandigheden is het dan weer vooral kwestie van voorzichtig te blijven zodat het opgezogen gras goed door het eerste deel van de buis komt. Het grootste deel van de verstoppingen is vooral te wijten aan het feit dat er in bepaalde omstandigheden ook (natte) grond opgezogen wordt, bijvoorbeeld als de klepelmaaier te hard over een natte ondergrond sleept. Deze grond zorgt dan voor verstoppingen in het eerste deel van de buis. Het volstaat dan om de buis even los te maken achter de invoervijzel zodat de verstopping verholpen wordt. In dit geval is het ook kwestie van ervaring op te bouwen en de machine te leren kennen om problemen te voorkomen. De automatische functies op de maaiarm helpen ook om sneller en efficiënter te maaien. Manueel rijden kan eenvoudig door deze functies uit te schakelen op het touchscreen. De terminal biedt duidelijke informatie over het maaien zelf en maakt het ook mogelijk om de werkverlichting (zwaailichten) te bedienen. Eens we deze combinatie gewoon waren, was het echt een plezier om ermee te rijden. Wel is zo’n maaiarm met zuigwagen niet weggelegd voor iedere chauffeur. De kunst is en blijft om het juiste tempo te vinden en naar de reactie van de machine te blijven luisteren om probleemloos te kunnen werken. Het enige dat we eigenlijk missen, is een verwittiging als de zuigwagen vol is. Met een beetje ervaring lukt het echter wel om aan te voelen wanneer dit bijna het geval is.
Na het maaiseizoen wordt de klepelmaaier afgebouwd om de bladkorven van de gemeente op wekelijkse basis leeg te zuigen. Op deze manier draait de volledige maaicombinatie nog wat uren en wordt deze taak bovendien efficiënt uitgevoerd dankzij de grotere capaciteit van de zuigwagen. Dit jaar, en omwille van de goede en warme weersomstandigheden, was het leegzuigen van de bladkorven in het late najaar nog steeds bezig.§